ایران دریلینگ: ایران تا سال آینده بیش از 20 میلیارد دلار قرارداد جدید در حوزه انرژی با شرکت‌های مختلف منعقد می‌کند. این با وجود تهدیداتی است که از سوی امریکا مبنی بر اعمال تحریم‌های جدید انجام می‌شود. به گزارش ایران دریلینگ و به نقل از روزنامه اعتماد، قرار است که مذاکراتی با شرکت‌های بین‌المللی نظیر رویال داچ‌شل، آنگلو داچ‌گروپ و کرملین کنترلد روس‌نفت انجام شود. این بخشی از اظهارات معاون وزیر نفت ایران در گفت‌وگو با فایننشال‌تایمز است که خبر از سرعت‌گیری تبدیل تفاهمنامه‌های پیشین به قراردادهایی است که می‌تواند توسعه صنعت نفت ایران را سرعت بخشد. گرچه زنگنه اعلام کرده بود ایران آمادگی دارد با شرکت‌های امریکایی در صورت تمایل رییس‌جمهور این کشور دارد اظهارات اخیر امیرحسین زمانی‌نیا معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل در گفت‌وگو با این خبرگزاری بین‌المللی، نشان داد که تمایلی برای حضور این شرکت‌ها در ایران در دستور کار نیست. این مقام مسوول اذعان داشته ایران در حال مذاکره برای به ثمر رساندن 28 قراردادی است که در سال‌های گذشته تفاهمنامه‌های‌شان با برخی از شرکت‌های بین‌المللی به امضا رسیده است.

این شرکت‌ها که شامل مرسک اویل و روس‌نفت برای توسعه لایه‌های نفتی پارس‌جنوبی و نیز با شرکت‌های روسی نظیر لوک‌اویل، گازپروم و زاروبژنت برای توسعه میادین نفتی پایدار غرب، آب‌تیمور و منصوری است و سایر شرکت‌های بین‌المللی به استثنای شرکت‌های امریکایی. در این بین مشخص نیست که چه زمانی قرار است ایران از زیر تحریم‌های اولیه‌ای که حضور شرکت‌های امریکایی را با مشکل مواجه می‌کند رهایی خواهد یافت. کانال باریک ارتباطی که اگر اتفاق می‌افتاد می‌توانست راه تحریم‌های ثانویه را روی ایران بسته نگاه دارد. با این همه هنوز هم می‌توان به آینده امید وار بود چرا که به گفته زمانی نیا، تغییرات ملموسی در ملاحظات شرکت‌های نفتی برای سرمایه‌گذاری در ایران و نیز سرعت دادن به مذاکرات‌شان با ایران با وجود موضع اخیر ترامپ ایجاد نشده است. این موضوع برای ایران حائز اهمیت است چرا که ایران با داشتن منابع عظیم نفت و گاز همچنان حجم کمتری از تولید و صادرات نفت و گاز جهان را داراست در نتیجه برای دستیابی به مطلوب مورد نظر در شرایط کنونی بیش از هر زمان دیگری، نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته احساس می‌شود.

با علم به این موضوع و نیز اینکه شرکت‌های ایرانی بدون کمک شرکت‌های خارجی نمی‌توانند توسعه میادین نفتی را انجام دهند، به نظر می‌رسد دلیل تکاپوی دولتمردان است تا بتوانند پیش از آنکه قوانین بین‌المللی پروژه‌های نفتی را تعلیق کند، از زمان موجود بیشترین بهره‌برداری را کرده و انجام پروژه‌ها را تسریع کنند. سرعت‌گیری در انعقاد قراردادها زمانی در دستور کار قرار گرفته که ایران با وجود افزایش ظرفیت تولید قرار است از طرح کاهش تولید نفت اوپک هم پیروی کند چرا که تقریبا سهم خود را از بازارهای جهانی نفت به دست آورده است.

کار کردن با روس‌ها اقتصادی نیست
اما این دلگرمی از حضور برخی کشورهای اروپایی در پروژه‌های نفتی ایران همیشه موجبات دلگرمی ما را فراهم نمی‌کند و گاه زمینه ضررهای مالی و بعدها فنی را به بار می‌آورد؛ شرکت‌های روسی از این جرگه هستند. اسپوت نیک از زبان مدیر اکتشافات شرکت ملی نفت ایران از جزییات تفاهمنامه‌های ایران با روس‌ها رو نمایی کرده و اذعان داشته که ایران برای توسعه 10 میدان نفتی در حال مذاکره با شرکت‌های روسی است. سید صالح هندی در گفت‌وگو با این خبر‌گزاری روسی اعلام کرده است که این مسوول ایرانی شرکت ملی نفت ایران تفاهمنامه‌هایی را با شرکت‌های روسی امضا کرده‌ است و در حال حاضر منتظر امضای قرارداد نهایی و آغاز انجام پروژه‌ها است.

به گفته وی، «براساس گزارشی که دریافت کرده‌ام، مضافا NOIC تفاهمنامه‌هایی با لوک‌اویل، روس‌نفت، زاروب‌بژنفت، تات‌نفت، گازپروم و گازپروم نفت به امضا رسانیده به گونه‌ای که مذاکرات نهایی توسعه 10 میدان نفتی در دستور کار قرار گرفته است» در این بین در حالی، فهرستی از میادین نفتی که مربوط به مذاکرات شرکت‌های روسیه و ایران هست شامل میادین منصوری، آب‌تیمور، کیش‌، یاران، مارون، لایه‌های نفتی پارس جنوبی، کوپال، آبان، اسفندیار، پایدار غرب، دهلران، آذر، چنگوله و چشمه‌خوش تهیه شده است و به نظر می‌رسد که شرکت‌های روسی می‌توانند سهم بیشتری از بازارهای نفت و گاز را از طریق پیمان‌های استراتژیک روسیه با اروپایی‌ها، چینی‌ها و شرکت‌های آسیایی جنوب شرق برای ایران رقم بزنند که به گفته این مقام مسوول، شاخص‌های کلیدی پیشنهادی شرکت‌های روسی، بسیار محتاطانه و کمتر اقتصادی و بسیار گران است گرچه ایران مشکل جدی در اجرا با شرکت‌های روسی در بخش‌های بالادستی تاکنون نداشته‌ است. 

با این همه از زمانی که ایران تصمیم گرفته از ظرفیت‌های شرکت‌های روسی استفاده کند، گستره مذاکرات ایران با شرکت‌های دیگر افزایش یافته و ایران در جست‌وجوی شریکی برای شرکت لوک‌اویل است.گفتنی است که شرکت ملی نفت ایران قبلا یادداشت‌تفاهم‌هایی را با شرکت‌های روسی منعقد کرده و اکنون در انتظار امضای قرارداد آنها و آغاز اجرای پروژه‌های مربوطه است. که بر اساس گفته این مقام مسوول، مذاکرات فنی با لوک اویل در مورد میادین نفتی منصوری و آب تیمور نهایی شده است. هندی اعلام کرده که مذاکرات فنی نهایی شده است و لوک اویل پیشنهادات شرکت ملی نفت ایران و نسخه نهایی پیشنهادات برای طرح توسعه این میدان تحویل این شرکت خواهد شد. پس از آن، مذاکرات حقوقی و مالی آغاز خواهد شد. بر اساس زمان‌بندی مشخص شده، این مذاکرات باید در طی 45 روز نهایی شود که برنامه زمانی فشرده و دشواری است و این برنامه فشرده به دلیل فوریتی است که شرکت ملی نفت ایران برای امضای این قرارداد دارد.

در این بین آنچه موجبات نگرانی را فراهم کرده نحوه سرمایه‌گذاری شرکت‌های روسی در ایران است که به نظر می‌رسد با پذیرش پیشنهاداتی که وزیر نفت ایران به وزیر انرژی روسیه در رابطه با نحوه سرمایه‌گذاری شرکت‌های روسی ارایه داده است در این بین با اطلاع‌رسانی انجام شده و طرح یک گزارش مقایسه‌ای وزیر نفت امیدوار است که مقامات و شرکت‌های روس متقاعد شوند که باید پیشنهادات خود را بهبود ببخشند. بی‌تردید بر اساس همین پیشنهادات، سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی و روسی در حال مذاکره در مورد مشارکت‌شان در اکتشاف میادین نفت و گاز در ایران هستند. در نتیجه با آنچه که از اظهارات این دو مدیر ارشد نفتی برمی‌آید، راهی که پس از برجام هموار شده، جاده حضور شرکت‌های نفتی روسی را در ایران گشوده است. موضوعی که به صراحت در گفته‌های ولادمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه قابل مشاهده است. به گفته وی روسیه ظرفیت‌های زیادی را برای همکاری بیشتر با ایران به ویژه در حوزه نفت و گاز می‌بیند.

گرچه ایران دوباره از ژانویه سال جاری به بازارهای جهانی ورود پیدا کرده و گفته می‌شود که اتحادیه اروپا، سازمان ملل متحد و ایالات متحده امریکا، برخی تحریم‌ها را علیه این کشور برداشته‌اند اما هنوز تا رفع کامل نارسایی‌هایی که دامن اقتصاد ایران را به واسطه تحریم‌ها گرفته است، زمان زیادی لازم است به خصوص اینکه به نظر نمی‌رسد که امیدی به حضور شرکت‌های امریکایی در پروژه‌های نفتی و گازی ایران باشد، موضوعی که می‌توانست با فرو نشاندن عطش سهم‌خواهی امریکا از شدت تحریم‌های ثانویه بکاهد.